Kızıl gezegen Mars, bilim insanlarının ilgisini çeken bir destinasyon. Günümüzde Mars yüzeyi çorak olsa da eskiden sıcak ve daha nemli olduğu düşünülüyor. Bu durumun nasıl bu hale geldiği ise hala bir muallak.
Bir araştırma Mars yüzeyindeki suyun, kayalarda kalmış olabileceğini iddia ediyor.
Araştırmacılar; Mars yüzeyinin su ile reaksiyona girip sıvıyı emdiğini ve bu süreçte de kayaların oksitlenerek gezegeni yaşanmaz hale getirdiğini açıklıyor.
Eski çalışmalar, yüzeydeki suyun, Güneş rüzgarları sebebiyle uzayda kaybolduğunu ya da yüzey altı buzlarının altında kaldığını iddia etmekteydi.
Yine de bu iki teori bütün suyun nasıl yok olduğunu tam anlamıyla açıklayamıyordu.
Ekip mineralojik gerçeklere bakmak istedi ve modelleme yöntemleriyle kayalarla etkileşim sonucu Mars yüzeyinden ne kadar suyun kaybolmuş olabileceğini hesap etti. Araştırmacılar, her anlamda kayaların gezegen yüzeyindeki rolünü değerlendirdiler.
Mars’taki bazalt kayalar, Dünya’dakilere kıyasla %25 daha fazla su barındırabiliyor, dolayısıyla su, iç yüzeye çekilmiş olabilir.
Şimdiye dek hiçbir bilim insanı suyun temel kaya etkileşimleri sonucu emilmiş olabileceği teorisini incelememişti. Mars kabuğunun oksitlenmesi için farklı tepkimeler gerektiğini destekleyen çok fazla delile sahibiz.
Dünya’nın levha tektoniği sistemi, yüzeydeki su seviyesinde büyük değişimleri engellemede güzel bir role sahiptir. Kayalar, kabuktan daha nemlidir ve kabuğa girmeden önce etkili bir biçimde su kaybına uğrarlar. Mars’ta, lavlarla etkileşime giren su, önce suyun emilimine sebep olan bazalt kabuğunu, sonra da kabuktaki kayalarla etkileşime girerek su barındıran çeşitliliği oluşturdu. Bu etkileşimler, gezegenin kaya mineralojisini değiştirerek gezegeni yaşam için uygunsuz hale getirdi.
Dünyanın neden bu gibi değişimler yaşamadığına gelince; araştırmacılar, Mars’ın silikat kabuğunda daha fazla demir ve yüzeyindeki farklı bir sıcaklıkla, Dünya’dan daha küçük olduğunu ve bu gibi küçük etkenlerin uzun vadede önemli değişikliklere sebebiyet verebildiğini belirtiyorlar. Bu durum Mars yüzeyini, suyla etkileşime daha yatkın kılıyor.
Mars’ın jeolojik kimyası, suyu direkt olarak kabuğa çekerken, Dünya kabuğu, kaya suyunu tamamen kaybedene kadar yüzeyde kalabiliyor.
Nature dergisinde yayımlanan ve Dünya’nın tuz seviyeleri üzerine yapılan bir başka araştırmada da, yaşamı destekleyebilmesi için Dünya’nın halojen seviyesinin doğru miktarlarda olması gerektiğine değiniliyor. Çok az veya çok fazla miktarlar, gezegenin sterilize olmasına sebep olabilir. Geçmişte yapılan araştırmalar, meteoritlerdeki halojen seviyesinin çok yüksek olduğunu ortaya koymuştu. Dünya’yı oluşturan meteorit örnekleriyle karşılaştırıldığında ise, tuzun Dünya’ya oranının çok yüksek olduğu görülüyor.
Mars geçmişte yüzeyinde su ve yaşam için bir potansiyel barındırıyormuş.
Yorum yap